درامانقد-سینما: هنوز چیزی نمی گذرد از اولین نمایش فیلم «خوک» در جشنواره برلین اما واکنش ها در همین فرصت کم، عطش دیدن این اثر را در همه علاقه مندان سینمای ایران بیشتر کرده است. فیلم مانی حقیقی که پیش از دیده شدن هم پر سر و صدا بود حالا تمام اخبار سینمایی ایران را به خود اختصاص داده است. فیلم با واکنش های مثبتی روبرو شده و اغلب منتقدان از دیدن آن شگفت زده شده اند. سایت دویچه وله دیروز «خوک» را بین هشت فیلم مهم شصت و هشتمین دوره جشنواره فیلم برلین معرفی کرده و برخی منتقدان آن را از شانس های جایزه اصلی جشنواره دانستند. از سوی دیگر حواشی فیلم هم کم نبوده؛ لیلا حاتمی در حاشیه نمایش فیلم در برلین در به قول خود «اولین اظهار نظر سیاسی اش» به شیوه بر خورد با معترضان سیاسی در ایران انتقاد کرده است. از دیگر سو مانی حقیقی به نگرش صرفاً سیاسی و توریستی به فیلم ها و هنرمندان ایرانی انتقاد کرد و از خبرنگاران پرسید: «چرا فکر می کنید فیلمهای ایرانی راهنمای سفری توریستی به ایران است؟» کارگردان فیلم «خوک» این رویکرد رسانه ها را «حال بهم زن» و «خسته کننده» خوانده است. او از رسانه ها و تحلیلگران غربی خواسته تا با فیلم به عنوان یک اثر هنری روبرو شوند حال چه خوب باشد، چه بد! حقیقی همچنین بیان کرده که در ایران سانسور هست و کار با سانسور سخت است و ما در حال سر و کله زدن با آن هستیم که وابسته به شرایط و رخدادهای متفاوت در ساختار سیاسی ایران است.
می توانید در ادامه بخشی از نظر منتقدان جهانی درباره «خوک» را به گزارش دنیای تصویر آنلاین بخوانید.
دبورا یانگ (هالیوود ریپورتر): طنز سیاهِ سورئال مانی حقیقی که در زیر متن نگاه کناییاش به زندگی طبقه متوسط ایران قرار دارد این بار از ساخته جدیدش سر در آورده؛ «خوک» فیلمی که در بخش مسابقه جشنواره برلین حضور دارد. فیلمی واقعا شغریب درباره فیلمسازی که نمیتواند فیلم بسازد، چون در لیست سیاه قرار گرفته. طبق سنت رایج فیلمهایی که درباره فیلمسازان خودشیفته ساخته میشود، «خوک» هم به طرز قابل قبولی کارش را با نمایش شور و ناامنی کاراکتر پشت دوربین انجام میدهد. «خوک» مشخصا در مقایسه با «اژدها وارد میشود» ساخته قبلی مانی حقیقی سرراستتر و کمتر اگزوتیک و گیجکننده است. همچنین از نظر بصری هم گیرایی کمتری دارد. محمود کلاری فیلم را پر از زرق و برق کرده، رنگهای غیرواقعی صحنه و لباسها را پوشانده و فضاهای داخلی طراحی شده توسط امیرحسین قدسی حس و حالی فلینی وار دارد. موسیقی پیمان یزدانیان با حال و هوای فیلم همخوان است و با فانتزی هوی متال کاراکتر حسن به اوج میرسد.
دیمیتریوس متیو (اسکرین): فیلمی شجاع و چالشبرانگیز از کارگردان «اژدها وارد میشود». تا جایی از داستان، «خوک» مخلوط گرانمایهای است که به درستی ترکیب شده. چیزهای بسیاری برای لذت بردن از «خوک» وجود دارد. «خوک» یک طنز اجتماعی است که داستانش را حول یک کارگردان خودشیفته جلو میبرد. فیلم حقیقی در کنار کارگردانی زرق و برق دار و گوتیکش دارای فیلمنامهی بامزه و نقشآفرینی مرکزی زنده و سرحالی است. در «خوک» چندین صحنهی چشمگیر از نظر بصری وجود دارد که با کار خوب محمود کلاری به عنوان مدیر فیلمبرداری و طراح صحنه امیرحسین قدسی گره خورده. اما زمانی که حقیقی باید تصمیم بگیرد که میخواهد با ضد قهرمان و قاتل سریالیاش چه کار کند، اثرش در نشانهگذاریها متوقف میشود. تغییر اتفاقات با شبکههای اجتماعی بیش از آن که لزوم یا احتیاج درام باشد، تنها فضا را تیرهتر کرده. کاری که بیشتر شبیه تاس اندازیای ناامیدانه است تا یک نتیجهگیری. شخصیت حسن هم که در ابتدا جذاب است مانند بسیاری از خودشیفتهها نهایتا خستهکننده میشود.
جسیکا کیانگ (ورایتی): فیلم تحلیلی غیرجدی است دربارهی شخصیت یک کارگردان. فیلمی که با سکانسهای رویا، نورپردازی لیزری و بالماسکه مزین شده. در کنار اینها فیلم ارتباطات با جنس مخالف در ایران را به شکل نو و هتاکانه به طنز میکشاند. در حالی که «اژدها وارد میشود»، ساخته هذیانی پیشین مانی حقیقی که دو سال پیش در بخش مسابقه برلین به نمایش داده شد و در ساختار شکسته شده، فرامتن و ژانر پست مدرنش به عمق تقریبیای از ذنِ بودیسمگونه رسیده بود، «خوک» کمتر گیجکننده و قابلفهمتر است. فیلم در طنز زیادی نحیف و در کمدی زیادی عریض است که به عنوان نامزد جدی جایزه اصلی در برلین در نظر گرفته شود. با تمام این ویژگیها، با این حجم از عجیب و غریب بودن آثار مانی حقیقی، باید او را جوکر مولفان ایرانی دانست.
ردموند بیکن: «خوک» ادامهی تمایل شدید مانی حقیقی بر سکانسهای عجیب و غریب رویا و میانپردههای موزیک ویدیویی است. این کمدی سیاه با فیلمبرداری درخشانش به شکلی متنوع تزیین شده و دامنهی مختلفی از رنگها را به کار گرفته که باعث میشود فیلم برایتان از پردهی نمایش بیرون بزند. این رویکرد که البته شاید برای همه خوشایند نباشد تنشِ روایت را در پارهای از اوقات که نیازمند به افزایش است کاهش میدهد، اما در کل زیبایی یکهای را نصیب فیلم کرده که تا زمان زیادی در ذهنتان باقی میماند.
آنیا سیلیگر: این فیلم میخواهد به هر قیمتی که شده کمدی باشد و موفق هم میشود. شما نمیتوانید این فیلم را تماشا کنید مگر آن که در نگاه ثانویه به کشور و شرایطی بیاندیشد که فیلم در آن ساخته شده است. در فیلم هم کمدی بزن-بکوب پیدا میشود هم موسیقی راک و توهمات خلسهآور. حتی بازجویی دوستداشتنی هم در فیلم هست که شبیه یک هیپی پیر کتوشلواری است.
کلودیا شولمریخ: این فیلم یک سمفونی سرخ رنگ است. آغازی دارد که سخت میشود باور کرد در ایران فیلمبرداری شده باشد. موقعی که فیلم را تماشا میکردیم، بارها و بارها به یاد «شوندرومان» افتادم؛ اثری که بودو کیرشهوف نویسنده فرانکفورتی در قالب ادبیات مبتذل درباره عشق، جنایت و خشونت نوشته است. این فیلم سینمایی جاندار مانی حقیقی هم تقریبا چنین حال و هوایی دارد.
لازم به ذکر است که «خوک» نوشته خود حقیقی است و در آن بازیگرانی چون: حسن معجونی، لیلا حاتمی، پریناز ایزدیار،لیلی رشیدی، علی باقری، سیامک انصاری و علی مصفا ایفای نقش می کنند. مدیریت فیلمبرداری فیلم نیز بر عهده محمود کلاری بوده است.