به بهانه پخش فیلم در رسانه های تصویری و حضور در ترکیب نامزدهای بهترین مستند جشن حافظ
درامانقد-سینما: مستند «صفر تا سکو» به کارگردانی سحر مصیبی مستندی ورزشی- اجتماعی است. مستندی که روایتگر زندگی خواهران منصوریان، ووشوکاران اهل سمیرم است که قهرمان ایران، آسیا و جهان شدند. این مستند در کنار فعالیتهای روزانه، خانوادگی، ورزشی و حتی مذهبی این سه خواهر، گوشه ای از تلاش آنها برای رسیدن به سکوی قهرمانی را روایت می کند. بخشهای مهمی از زندگی ورزشی و شخصی این سه خواهر از تمرینات با امکانات کم تا مشکلاتی که آنها در طی این مسیر داشتند از نکات جذاب این مستند است. بیننده «صفر تاسکو» ناخودآگاه پس از دقایقی با هرسه همراه میشود و لحظه به لحظه با نگرانیها، شادیها و تمام مشکلاتی که آنها از سر گذراندند تا به مقام قهرمانی جهان برسند پیش میرود.
فارغ از نکاتی که مضامین این مستند همراه و همسو آنهاست، این اثر توانسته نقش یکی از زنان این سرزمین را که با تمامی ملالتها و سختی ها بر سکوی قهرمانی می ایستد بازگو کند. نشان دادن چنین تلاشی در نوع خود قابل تقدیر و توجه است. چرا که قشر عظیمی از زنان در اکثر زمینه ها با ناملایمات و نابربری ها دست و پنجه نرم می کنند و نشان دادن یکی از کسانی که در این مسیر به سکوی قهرمانی رسیده است در نوع خود جالب توجه است.
اما نکته مهمی که در این مستند آگاهانه و یا ناآگاهانه نسبت به آن غفلت شده، تابوشکنی آنها دربرابر چیزی به نام sect است. این واژه را می توان به بخش، دسته مذهبی و یا فلسفی، حزب یا گروه مطلق گرا ترجمه کرد که در اینجا ما از همان واژه sect بهره می بریم چرا که خود این واژه می تواند زمینه های تفسیری متعددی را برای مخاطب فراهم کند.
آنچه طی سالهای اخیر در کشور ما با با عنوان منع ورود زنان به ورزشگاه ها مطرح بوده است به نوعی رویارویی با sect است. طرفداران و یا استقرارکنندگان sect اجازه چنین کاری به آنها نمی دهند. بر این اساس عده ای برای رسیدن به سکوی قهرمانی تلاش می کنند تا به آرمانها و آرزوهای خود جامه عمل بپوشانند. لذا آنها مسیری انتخاب می کنند که رویارویی مستقیم با sect نداشته باشند چرا که برای آنها هزینه های بسیاری از حذف مطلق تا حضور کم رنگ دارد. همانطور که در مستند «صفر تا سکو» مشاهده می کنیم. سه دختر اهل سمیرم که از شهرستانهای ایران محسوب می شود و قاعدتا چندان رفاه و امکاناتی ندارد برای رسیدن به آرزو و هدف خود وارد میدانی می شوند که زمینه های نابرابری و ناملایمات در آن از قبل چیده شده و نه تنها آنها باید با حریف خود مبارزه کنند بلکه با این ناملایمات و به عبارتی با sect هم مبارزه کنند. مبارزه آنها اگرچه منجر به نتیجه دلخواه می شود اما پیامدهای جدی برای جامعه دارد که در کمترین حالت این مستند به دو پیامد اشاره دارد و آن این است که نگاه اجتماعی و فرهنگی و حتی مذهبی به آنها تغییر می کند و دیگر آنکه آنها تابوشکنی کرده اند و در این شرایط برای sect نه راه پیش و نه راه پس باقی گذاشتند. هم قهرمانی آنها را نشان از زمینه هایی که به این ورزشکاران اعطا شده می دانند و هم باور دارند که ما در فضایی بسته و دگم نیستیم و زنان می توانند با تلاش و کوشش خود به بالاترین سکوها برسند. به عبارتی از صفر شروع کنند و به سکوی قهرمانی برسند.
در مستند «صفر تا سکو» دائما بر حضور زنان به عنوان یک قشر تاکید می شود و این نگاه مطلب صحیحی نیست. این تقسیم بندی راه بر جوامعی که خواهان برابری هستند می بندد. احقاق حق ثمره تلاشی باید باشد که منجر به جریانی بشود. اما آیا ما در مستند «صفر تا سکو» به نتیجه ای که منجر به جریان سازی برای حضور زنان در جامعه شود می رسیم؟ آیا این مستند توانسته کسانی را که متولی فعالیتهای ورزشی هستند به تامل وادار کند که باید زنان در مجامع ورزشی حضور یابند؟ حتی اگر لایه های زیرین این مستند بر این نکته پای فشاری کند که قطعا نیم نگاهی به این وضعیت داشته بر این نکته نباید غفلت کرد که ووشوکاران قهرمان به شکل فردی به قهرمانی رسیدند و آنها ثمره تلاش کسانی که با عنوان احقاق حق زنان تلاش کرده اند نیستند.
ووشوکاران این مستند فقط قهرمان ووشو نیستند، آنها قهرمان سیاسی و حتی اجتماعی هستند. آنها نُرم ها را چنان به هم ریختند که زمینه های شکستن محدودیتهایی که sect ایجاد می کند را در اذهان به وجود آوردند. آنها اگرچه فطرتاً ایثار می کنند، اما باید در نظر داشت که تابوشکنی آنها در sect به این سادگی ها تزلزل ایجاد نمی کند. بلکه ما با پروژه ای زمان بر و پر هزینه و نیازمند تحقق زمینه های تاریخی روبرو هستیم. برای رسیدن به چنین نکته ای نه تنها نباید عجله داشت بلکه فیلم می تواند در ثبت تلاشهای این افراد نقشی مهم ایفا کند. اگر مستند «صفر تا سکو» را صرفا مستندی که فعالیت چند ووشوکار را با تمامی ناملایمات ثبت کرده بدانیم، اشتباهی بزرگ است.
