با اعلام یک اثر برگزیده در چهار بخش و معرفی دو ناشر برگزیده؛ هشتمین دوره­ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران به کار خود پایان داد.

 

درامانقد-تئاتر: هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران طی برگزاری آیین پایانی با حضور جمعی از نمایش­نامه ­نویسان و هنرمندان تئاتر و نیز نامزدها و برگزیدگان این دوره، عصر  روز 25 آذر ماه 1396 در سالن همایش‌های بوستان گقت‌وگو به کار خود پایان داد.

به گزارش ستاد خبری هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران، در ابتدا بهزاد صدیقی، دبیر هشتمین دوره انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران و نایب رئیس کانون نمایش­نامه ­نویسان خانه­ ی تئاتر ایران  ضمن خوش­آمدگویی به مهمانان این آیین گفت: نمایش­نامه ­نویس از مسئولیتی سخن می ­گوید که از آغاز تولد حیات اجتماعی و از آغاز خلق نخستین نمایش­نامه ­ی دنیا تا زمانی که زیست بشری بر روی کره­ ی خاکی تداوم دارد، بر دوش او بوده و خواهد بود.

این نمایش­نامه ­نویس در بخش دیگری از سخنان خود گفت: نمایش­نامه­ نویس ما را به کشف درون خویش و جهان پیرامون­مان ره­نمون می کند؛ کشفی که او را  از مسئولیت­های اجتماعی و نقد بحران­ها در موقعیت­ها و شرایط متعدد آگاه سازد. او نه فرصت ­طلب است نه سوءاستفاده ­گر؛ نمایش­نامه ­نویس تنها می ­خواهد در اتاق کوچکی از آن خود با خیالی آسوده و با آزادی مطلق، کلمات و واژ ه­ها را از قاب خیال و ذهن خویش بیرون آورد و بر روی هر آن­چه که کاغذ یا صفحه­ ی دیجیتالی لپ­تاپ­ش هست، ثبت سازد و آن­ را با هم­نوعان و مخاطبان­ش تقسیم کند و در شکل درامی جذاب، برای من، شما و آن­ها بازآفرینی و روایت کند.

در ادامه­ ی این آیین، لوح سپاس ناشر برگزیده ­ی هشتمین دوره­ انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران توسط اعظم کیان­افراز، مدیر انتشارات افراز که توسط کانون نمایش­نامه­ نویسان ایران انتخاب شده­ بود، به  داریوش معمار، مدیر انتشارات بوتیمار، برای انتشار نمایش­نامه­­ های ایرانی و نمایش­نامه ­های ترجمه­ شده به فارسی و حمایت از انتشار آثار نسل جدید نمایش­نامه­ نویسان معاصر ایران و عماد شاطریان، مدیر انتشارات بیدگل، برای انتشار نمایش­نامه ­ها و پژوهش­­های ترجمه­ شده به فارسی و حمایت از انتشار آثار مترجمان و پژوهش­گران عرصه­ ی تئاتر و نیز ارائه­ و انتشار کتاب­های شکیل با چاپی پیراسته در عرصه­ ی نشر آثار تئاتری اهدا شد.

بر اساس این گزارش، رضا سرور به عنوان نماینده­ ی هیئت داوران بخش پژوهش ادبیات نمایشی هشتمین دوره ­ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران (متشکل از طلایه رویایی، علی اکبر علیزاد و رضا سرور) با قرائت بیانیه­ ی هیئت داوران این بخش طی سخنانی گفت: پرسش این است که اگر تمام پژوهش‏گران و فعالان عرصه‏ ی نظریه‏ ی تئاتر در ایران، از همین فردا دیگر ننویسند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ پیش از آن­که پاسخ نیشخند‏آمیز ذهنی‏مان را بر زبان آوریم، اجازه دهید از خود بپرسیم، که اگر پژوهش­گران و نظریه ‏پردازان غربی، نه در طول تاریخ، بل­که تنها در قرن بیستم نمی‏ نوشتند، چه رخ می‏داد؟

این مترجم و پژوهش­گر تئاتر در ادامه تأکید کرد: تأسف‏بار است که هربار برای تأکید بر اهمیت پژوهش و نظریه در تئاتر، باید از نمونه‏ های غیر ایرانی کمک بجوییم. پژوهش تئاتر در ایران، اگرچه به یاری ورود اهالی تئاتر به عرصه ‏ی ترجمه و تلاش عظیم آن­ها برای معادل­یابی و انتقال پژوهش‏های غربی به زبان فارسی، رشد چشم‏گیری داشته اما در عوض، وضعیت پژوهش‏های تألیفی، بس ناگوار است.

سرور در بخش دیگری از سخنان خود یادآورشد: فقدان پژوهش‏های اصیل و معتبر است که باعث می‏ شود هنگام رویارویی با بحران‏ در تئاتر امروز کشورمان، هیچ چشم‏ اندازی برای یافتن راه ‏حل در دسترس نباشد. به‏ عنوان مثال اگر پیش­تر در باب تئاتر خصوصی، پژوهش‏های بینارشته ‏ای میان تئاتر با سیاست و اقتصاد، ذهن ما را آگاهی بخشیده بود، آیا امروز در زیر هجوم این سالن ‏فروش‏ها و دلال‏های فرهنگی، چنین سردرگم و پریشان بودیم و تمام راه‏های از پیش رفته ‏را، یکایک می‏ آزمودیم؟

نماینده ­ی هیئت داوران بخش پژوهش ادبیات نمایشی هشتمین دوره ­ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران در خصوص فقدان پژوهش­های تئاتر تصریح کرد: در غیاب  نظریه و پژوهش‏های راهگشا، میدان برای مدیران میان‏مایه‏ ای فراهم می ‏شود تا تصمیم‏های مهلک خویش را بر جماعت تئاتر مستولی کنند. پس پژوهش و نظریه، امروز علاوه بر وجه محققانه ‏اش، اهمیتی اجتماعی و سیاسی نیز دارد و بنابراین کاملن طبیعی است اگر صاحب‏ منصبان و مدیران فرهنگی، از پژوهش و نظریه استقبال و حمایت نکنند و تنها خواستار پژوهش‏های خنثا و بی‏ربط باشند.

وی در پایان سخنان خود افزود: این اهالی تئاتر هستند که باید خود به اهمیت پژوهش‏ها و نظریه‏ در تئاتر پی ببرند و زمینه‏ ‏ساز انجام آن باشند. اگر نظریه و پژوهش به‏ کار امروز ما نیاید، و با اتخاذ موضعی خنثی، ارتباطش با شرایط تاریخی ما قطع باشد، آن­گاه پاسخ پرسش آغازین، همان نه‏ی قاطعی است که همگان در ذهن دارند.

در بخش پژوهش ادبیات نمایشی و اهدای جوایز به پژوهش­گران برگزیده و قدردانی شده، شهرام زرگر و رضا سرور لوح سپاس و قدردانی داوران این بخش را به شیوا مسعودی برای تألیف کتاب «کارنامه‌ی تلخکان» از نشر نی به دلیل تبارشناسی دقیق و کاربردی درباره­ی نقش تلخکان در آیین­ها و نمایش­های ایرانی وتندیس و دیپلم افتخار این بخش را به مهتاب بلوکی برای تألیف کتاب «ژان ژنه و معماری خلاء» از نشر نی به دلیل پژوهش جامع و نظام­ مند و نیز تحلیل منسجم ساختاری آثار ژان ژنه به عنوان نفر برگزیده ­ی این بخش اهدا کردند.

هم چنین هیئت داروان این بخش، تندیس و دیپلم افتخار بهترین پژوهش ترجمه­ شده را به محسن ملکی و مهدی امیرخانلو برای ترجمه ­ی کتاب «ویلیام شکسپیر» نوشته تری ایگلتون از نشر مرکز و لوح سپاس خود را به علی تدین برای ترجمه­ ی کتاب «بوطیقای صحنه» از نشر آگه اهدا کردند.

بخش بعدی این مراسم که نکوداشت محمد یعقوبی، نمایش­نامه­نویس، بود، با سخنانی از محمد امیریارحمدی، رییس کانون نمایش­نامه ­نویسان و مترجمان ایران و نمایش­نامه­ نویس آغاز شد. محمد امیریارحمدی در سخنان کوتاهی درباره ی محمد یعقوبی گفت: اهل حاشيه­ رفتن نيست. يك راست مي­رود سراغ اصل موضوع. اهميتي ندارد كه بي­حاشيه ­بودن شباهتي به زندگي دارد يا نه، منطقي است يا بی­ منطق، مهم اين است كه ديگران باور كنند، اين هم شكلي از زندگي و نوعي منطق است. نمي ­خواهد شخصيت­هايش فقط باورپذير باشند، تلاش مي­كند تا نشان دهد آدم­ها در يك چيز مشترك­ اند، همه با هم فرق مي­كنند.

این نمایش­نامه ­نویس در ادامه در بخش دیگری از سخنان خود در نکوداشت محمد یعقوبی اضافه کرد: نمي ­گويد اقدام به انجام­ دادن ناممكن ديوانگي است، مي­گويد ديوانگي، سلسله­ جنبان تاريخ است. عشق را تقديس نمي‌كند، آييني می­ شناسد كه بايد برای آن قرباني داد. صداقت ­داشتن را فضيلت نمی­ شمرد، ضرورتي می­داند كه بدون آن نمي ­شود دنياي به­تري ساخت. حقيقت را تفسير نمي ­كند، هشدار می ­دهد آگاهی ما تا زماني استوار است كه بتواند در برابر انتقاد پايداري كند.

امیریارحمدی در پایان گفت: من نمايش­نامه­ هايش را دوست دارم چون به هيچ چيز شبيه نيست جز خودش؛ و خودش همه­ ی آن چيزي است كه يك نمايش­نامه­ نويس مي­ تواند باشد. كسي كه از دروغ مي­ ترسد و كابوس زندگي­اش، خشك­سالي است. او محمد يعقوبي است.

در ادامه­ ی آیین نکوداشت محمد یعقوبی، فیلمی که به این مناسبت تهیه شده ­بود، درباره ­ی این نمایش­نامه-نویس پخش شد.

محمد رحمانیان، نمایش­نامه­ نویس و کارگردان مطرح و فعال تئاتر، در نکوداشت محمد یعقوبی طی سخنانی از این نمایش­نامه­ نویس به عنوان نمایش­نامه ­نویس نسل جدیدی از نمایش­نامه ­نویسان معاصر یاد کرد که در نیمه­ ی دوم دهه ­ی هفتاد، زبان طبقه­ ی متوسط شهری را وارد نمایش­نامه ­های معاصر فارسی کرد که پیش از از او اکبر رادی با نمایش­نامه­ ی از پشت شیشه­ ها و غلام­حسین ساعدی با نمایش­نامه­ ی دعوت آغاز کرده بودند، در ادامه گفت: من همواره به دو سه نمایش­نامه­ نویس دوره­ی خودم عبطه می­خورم یکی محمد چرم­شیر، یکی حمید امجد و دیگری محمد یعقوبی است.

رحمانیان گفت: آرزوم می­کنم محمد یعقوبی بتواند هرچه زودتر به ایران برگردد و موضوعات زیادی را که برای نوشتن نمایش­نامه دارد، بنویسد و باز هم اجرا کند.

پس از سخنان محمد رحمانیان درباره­ ی محمد یعقوبی، نوبت به اهداء نشان عالی خانه­ی تئاتر ایران و لوح سپاس کانون نمایش­نامه ­نویسان و مترجمان ایران به محمد یعقوبی رسید که با دعوت مجری از محمد امیریاراحمدی، بهزاد صدیقی و محمد رحمانیان این لوح سپاس کانون نمایش­نامه­ نویسان و مترجمان و نشان عالی خانه­ ی تئاتر توسط محمد رحمانیان به نماینده ­ی محمد یعقوبی، آیلین کیخایی اهداشد.

در ادامه­ ی این آیین دکتر بهرام جلالی‌پور به عنوان نماینده ­ی هیئت داوران بخش نمایش­نامه­ های ترجمه ­شده ­ی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران ( متشکل از دکتر سهیلا نجم، داریوش مودبیان و دکتر بهرام جلالی­ پور) بیانیه­ ی هیئت داوران این بخش را قرائت کرد.

دکتر جلالی پور در بخشی که در این بیانیه آمده ­بود، گفت: لازم است نوع نگاه به مقوله ­ی نشر متحول شود. ناشران عزیز بایستی نقشی متعهدانه به عهده بگیرند. باید شرایطی فراهم شود که علاقه‌مندان به کتاب، با دیدن برند ناشر، با اطمینان خاطر اثر را انتخاب و مطالعه کنند. این هدف محقق نمی‌شود مگر در شرایطی که بنگاه‌های نشر به دستگاه‌های تخصصی و پژوهشی تغییر شکل دهند.

وی اضافه کرد: وجود هسته یا حوزه­ ی پژوهشی در ساختار دفاتر انتشاراتی امری بسیار ضروری است. شوربختانه، درحال‌حاضر، اغلب فرآیند کار به این صورت است که آثار از نویسندگان یا مترجمان به ناشر معرفی می‌شود و از آن­جا که طیف وسیعی از مترجمان تازه‌کار به حیطه­ ی ترجمه وارد شده‌اند، غربال­گری تخصصی آثار پیش­نهادی ضرورت دارد. علاوه بر آن، چنان­که اشاره شد، یک ناشر تخصصی، می‌تواند با درک ضرورت‌ها و نیازهای جامعه و آشنایی با تحولات فرهنگی جهان و ایران، آثار مناسب را انتخاب و به مترجمان خبره و توانا و صاحب‌نظر در عرصه­ ی مربوطه پیش­نهاد دهد.

این پژوهش­گر و استاد دانشگاه در ادامه­ ی این بیانیه چنین قرائت کرد: هم­چون دوره‌های قبل، در این دوره نیز ترجمه‌های متعددی از برخی از آثار مشاهده می‌شود. با توجه به این که اغلب، ضرورت این ترجمه‌های مجدد روشن نیست، وجود ترجمه‌های متعدد از یک اثر، از یک سو، شائبه­ ی وجود فرصت‌طلبی و سودجویی، یا به عبارتی ‌پخته‌خواری را به ذهن متبادر می‌کند، و از سوی دیگر، وجود موازی‌کاری را در بازار نشر نشان می‌دهد. امری که در فضای نشر امروز و سهم اندکی که برای آثار ادبیات نمایشی قایل است، منطقی به نظر نمی‌رسد. ازاین‌رو، ایجاد یک بانک اطلاعاتی از آثار منتشر شده و آثار در دست نشر اجتناب‌ناپذیر است.

وی در پایان سخنان خود گفت: در ترجمه ­ی آثار نمایشی نیز آشفتگی بسیاری ملاحظه می‌شود. در بسیاری از آثار، حتا به‌رغم ترجمه­ ی محاوره‌ای رادیکال، زبان به‌هیچ‌عنوان قابلیتِ بیان صحنه‌ای ندارد.

سپس قدردانی­ شدگان و برگزیده ­ی این بخش به شرح ذیل معرفی شدند:

لوح سپاس هیئت داوران بخش ترجمه به محمدرضا خاکی برای ترجمه ­ی نمایش­نامه­ ی «آتش‌سوزی‌ها» نوشتی ­ی وجدی معود منتشر­شده در انتشارات بیدگل به دلیل معرفی نمایش­نامه­نویس به مخاطبان ایران و ترجمه­ ی روان و صحنه­ ای از نمایش­نامه­ ­ای جدید و ناهید قادری برای ترجمه ­ی نمایش­نامه ­ی «سوگ نمایش اسپانیایی» نوشته­ ی توماس کید منتشر­شده در انتشارات افراز به دلیل اتخاذ ترجمه­ ی متناسب با سبک و دوره­ ی مورد نظر و هم­چنین معرفی نمایش­نامه­ نویس و نمایش­نامه­ ­ی مهمی جامانده از تاریخ تئاتر انگلستان تعلق گرفت.

هم­چنین تندیس و دیپلم افتخار هیئت داوران این بخش به عباس‌علی عزتی برای ترجمه­ ی نمایش­نامه ­ی «دن کیشوت» نوشته­ ی میخائیل بولگاکف منتشر­شده در انتشارات افراز به دلیل اتخاذ ترجمه ­ی روان، سلیس، کتابی و در عین حال صحنه­ ای اهداشد و این اثر به عنوان ترجمه­ ی برگزیده­ی این بخش انتخاب و معرفی شد.

بر اساس این گزارش در آخرین بخش آیین پایانی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران  برگزیدگان بخش نمایش­نامه‌های معرفی شدند که در ابتدای این بخش حسین پاکدل، نماینده­ ی هیئت داوران آن بیانیه ­ی این بخش را قرائت کرد. وی در ابتدای این بیانیه گفت: داوران مرحله­ ی نهایی بخش نمایش­نامه‌های تألیفی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران برخود لازم می‌دانند از پدیدآورنده­گان آثار، ناشران، هیئت محترم انتخاب و کمیته­ ی برگزارکننده­ ی این روی­داد مبارک تشکر کند. قدر مسلم آن‌که آثارِ مورد داوری با وجود تنوع و رنگارنگی نمی‌تواند ادعای دربرگیرنده­گی کلیت نمایش­نامه­ نویسی کشور را داشته ­باشد ولی به یقین می‌تواند وضعیت جریان نمایش را تا حد قابل قبولی نمایندگی کند.

او به نمایندگی از هیئت داوران مرحله ­ی نهایی بخش نمایش­نامه‌های تألیفی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران(متشکل از ناهید طباطبایی، فرهاد توحیدی و حسین پاکدل) ضمن عرض تبریک به تمامی هنرمندان شرکت ­کننده، کاندیداها و برگزیده ­گان ارجمند گفت: توصیه می‌شود برای قضاوت کارآمدتر در دوره‌های بعدی متون اقتباسی و برداشت یا نگاهِ آزاد، در دسته‌بندی مستقلی نسبت به موارد تألیفی داوری شود. در آثار مورد ارزیابی این دوره، مورادی بی‌توجه به تحولات، رویدادها، ناهنجاری‌ها و مصائب جامعه نوشته شده‌اند؛ حال یا به عمد و احتیاط یا از سر غفلت و بی‌توجهی، منظور متونی است که در خلأ بی‌مسئله‌گی خلق شده‌اند.

این نمایش­نامه ­نویس تأکید کرد: لازم است قلم‌های خلاق به این مهم حساس بوده، نگاه انتقادی و پیش‌برنده ­ی خود را در نمایش­نامه‌ها جاری کنند و نسبت به وقایع بومی و پیرامونی تحلیل ویژه و ارتفاع نگاهِ خود را داشته باشند. صرف­ نظر از این‌که تعدادی از متون، بیش­تر ساختار و ساختمان داستان و قصه داشتند تا نمایش­نامه.

در بخش دیگری از بیانیه­ ی هیئت داوران بخش نمایش­نامه­ های تألیفی مرحله­ ی نهایی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران، آمده ­بود: آفت عمده ­ی دیگر، زبان برساخته و تقلیدی بدون داشتن پشت­وانه، دانش و تجربه­ ی لازم در تعدادی از آثار است. همین‌طور پرحرفی و تکرار بی­هدف، یک معنیِ سطحی برای رسیدن به بی‌هدفیِ مطلق، نقطه ضعف تعدادی دیگر از آثار بود. ضمن آن‌که وجود شخصیت‌های اضافی و بی‌رنگ و نداشتن عمل دراماتیک باعث چاقی و اتلاف فرصتِ بعضی از نمایش­نامه‌ها شده بود. عمده مشکل، نداشتن آگاهی از ادبیات کهن و حتا معاصر ایران و نبود مطالعه­ ی کافی در موضوعِ پایه و دست­مایه باعث بی‌وزنی، تکرار مکررات و خارجی‌نویسی تعدادی از آثار بود.

این هیئت داوری در پایان چنین اظهار امیدواری کردند: با این امید که این داوری توانسته باشد با قضاوت و انتخابی شایسته، مشوق توجه بیش از پیش به جای­گاه اندیشه، خلاقیت و نوآوری در هنر نمایش باشد.

در این بخش پس از قرائت بیانیه که توسط حسین پاکدل پاکدل خوانده ­شد، جوایز نفرات برگزیده توسط حسین پاکدل و ناهید طباطبایی به برگزیدگان به شرح زیر اهداشد:

در بخش نمایش­نامه‌های تالیفی هشتمین دوره انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران، هیئت داوران با اهدای لوح سپاس خود از نادر برهانی مرند برای نگارش نمایش­نامه­ ی «تهران زیر بال فرشتگان»­ از نشر بوتیمار به دلیل شخصیت ­پردازی ظریف، دیالوگ­ نویسی روان و تصویرکردن لایه ­های پنهان اجتماعی نمایش­نامه و محمد رحمانیان برای نگارش نمایش­نامه ­ی «اسب‌ها؛ سال پنجاه و نه هجری» از نشر نیلا به دلیل ام­روزی ­کردن روایتی کهن، نگاه تازه به موضوع، دیالوگ­های تراش­ خورده و به کارگیری فانتزی در ابَر روایت قدردانی کردند و تندیس و دیپلم افتخار بخش نمایشنامه ­های تألیفی خود را به نغمه ثمینی برای نگارش و انتشار نمایش­نامه ­ی «خانه» اهدا کردند.

اجرای موسیقی و آواز توسط رضا کولقانی و پخش گزارش تصویری از انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران ساخته­ی حسین جمالی از دیگر برنامه­ های آیین پایانی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران بود و اجرای این مراسم را مرجان اشرفی زاده به عهده داشت. لازم به یادآوری است در این مراسم هیئت داوران بخش نمایش­نامه­ های تألیفی مرحله­ ی نخست متشکل از  ابراهیم پشتکوهی، روزبه حسینی، صحرا رمضانیان حضور داشتند که سی اثر راه­یافته به مرحله­ ی نهایی این بخش را از میان 487 نمایش­نامه ­ی منتشر شده­ ی تألیفی انتخاب و معرفی کردند.

این گزارش در پایان یادآور می­ شود: ویژه نامه ­ی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران در پایان برگزاری این آیین توزیع شد.

بر اساس این گزارش در آیین پایانی هشتمین دوره­ ی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران هنرمندانی هم­چون سهراب سلیمی، حمید امجد، محمد رحمانیان، محمد امیر یاراحمدی، بهزاد صدیقی، کاظم هژیرآزاد، عباس جهانگیریان، ناهید طباطبایی، حسین پاکدل، شهرام زرگر، نغمه ثمینی، بهرام جلالی­پور، نادر برهانی مرند، رضا سرور، جمشید جهان­زاده، سهیلا نجم، مهرداد کوروش­ نیا، اصغر نوری، شارمین میمندی ­نژاد، ابراهیم پشتکوهی، روزبه حسینی، صحرا رمضانیان، جواد عاطفه، سلما سلامتی، بهرام صادقی مزیدی، محمد نباتی ­مقدم، تهمینه محمدی، زهره غلامی، ویدا دانشمند، فرهاد امینی، مجید رحمتی، حسین جمالی و… از جمله چهره‌های حاضر در این مراسم بودند.

پاسخ ترک

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید