درامانقد-سینما: مراسم رونمایی کتاب «سینمای متعهد» در «شهر کتاب ابنسینا» برگزار شد.
در این مراسم فرزانه رحیمی یکی از مترجمین اثر و «حامد سلیمانزاده» نویسنده، کارگردان و مدرس دانشگاه به سخنرانی پرداختند.
کتاب «سینمای متعهد»، به ویراست «برت کاردوللو» حاصل همکاری و ترجمهی مشترکِ آرش حسنپور و فرزانه رحیمی به تفسیر و تبیین فیلمهای «برادرانِ داردن» میپردازد. گفتنیست این اولین اثر مکتوب در ایران میباشد که آثار برادران داردن را مورد بررسی قرار داده است.
فرزانه رحیمی به توضیح شیوه این همکاری با آرش حسنپور از سال 95 اشاره کرد و افزود: بهدلیل نبودن هیچ منبع دیگری دربارهی سینمای داردن، کار ما بسیار سخت بود، و فهم مقالات و تفاسیر منتقدینی که دربارهی برادران داردن نوشته بودند، مستلزم مطالعات موازی در آثار فلسفی و اگزیستانسیالیستی و نیز دیگر مکاتب ادبی و سینمایی بوده است.
رحیمی در ادامه گفت: ترجمهی یک اثر به مثابهِ تعریفِ نظریه یا داستانی به زبان مادریست و چیزی از خلق یک اثر کم ندارد و از این رو ترجمه یک تجربهی لذتبخش است.
سپس حامد سلیمانزاده به سخنرانی خود با عنوان «تعهد در هنر و هنر متعهد» پرداخت. وی ضمن تشکر از انتشارات دیبایه بهخاطر انتخاب کتابهای اصیل و همچنین مترجمینِ اثر به پاس ترجمهی یکدست و تأثیرگذار و نزدیک به زبان مبدأ، تعهد در هنر را موضوعی بسیار پر سؤتفاهم، با خوانشهای گوناگون، بهخصوص در ایران ارزیابی نمود.
وی در ابتدا گفت: میخواهم ساختارهای فرض شده در این راستا را بشکنم و بدون پیشفرض، این مبحث را باز کنم. سپس با استناد به گفتههای هنرمندان برجستهای همچون آنتوان آرتو، تولستوی و ویکتور هوگو، به بیانِ چیستی و چراییِ هنر «متعهد» پرداخت و گفت:هنر، روش انتقال احساس است و هنرمند در تلاشِ جاری نمودنِ تجربههای شخصیِ خود در آثارش است. هنر بهطور کلی موضوعیست سرایتکننده و فراگیر.
سلیمان زاده در ادامه افزود: تعهد در هنر را از دو منظر کلی می توان بررسی نمود. تعهد هنر به ذات و خویشتنِ خویشِ هنرمند٬ و تعهد هنر به یک ایدئولوژی.
وی با اشاره به اینکه معنای تعهد زمانی که در راستای ایدئولوژی باشد، زننده و فلج کنندهی خلاقیت و شکوفایی اثر است خاطرنشان کرد: تعهد به خویشتنِ خویشِ هنرمند ستودنی است، چرا که بی هیچ حصاری از موقعیتها و عمق افکار هنرمند خبر میدهد که البته این نوع نگاه را در آثار مدرن و پست مدرن به کرات میبینیم. فیلمهای برادران داردن را نیز از همین حیث، می توان مورد بررسی قرار داد.
او آثار داردن را قویا متعهد به خویشتنِ خویش خواند و گریزان بودنِ ایشان از آثار کلاسیک را در همین راستا توصیف کرد. چرا که در این فیلمها، وضعیت و موقعیت شخصیتها، بهمراتب جلوهگری و اهمیت بیشتری از کلیتی به نامِ داستان دارند.
سلیمان زاده همچنین افزود: از دیگر ابعاد مهم در سینمای برادران داردن، جهشهای بلند آنهاست. جهشها با تقطیعهای پیشبینی نشده٬ خاصه در پایانبندیها و نتیجهگیریهای اثر. به این ترتیب سیر شخصیتها کاملا سیر وجود انسانی و حرکت از دنیای شخصیت به خلاء و تنهایی شخصیت است.
در انتها، حامد سلیمانزاده، صحبتهایش را با جملهای از «دافنه دوموریه» به پایان رساند: «من چیزهای ساده را دوست دارم. کتابها را، تنهایی را. یا بودن با کسی که مرا بفهمد.»
