درامانقد-تئاتر: دومین نشست مشق صحنه، ویژه ی نمایشنامه نویسی و تئاتر کودک، با حضور منوچهر اکبرلو، ناصر آویژه، بهزاد صدیقی و کیومرث قنبری آذر توسط باشگاه تئاتر فرهنگسرای ارسباران و با همکاری موسسه افرامانا عصر روز شنبه دهم آذرماه نود و هفت در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
در دومین نشست مشق صحنه، ابتدا نمایشنامه ی شیرکتابخانه نوشته ی کیومرث قنبری آذر و سپیده دبیری با اجرای ناصر آیژه، کیومرث قنبری آذر، آساره هداوند، رها آویژه، نیما آویژه و رادین میرباقری نقش خوانی شد و سپس با حضور مهمانان این نشست این نمایشنامه بررسی شد.
بر اساس این گزارش، بهزاد صدیقی (نمایشنامه نویس و دبیر نشست مشق صحنه) در ابتدا ضمن سپاس از گروه اجرایی نمایشنامه خوانی شیر کتابخانه برای حضور در این نشست و نیز با اشاره به این که دومین نشست مشق صحنه با هدف بررسی و کندوکاو در خصوص نمایشنامه ها و تئاتر کودک و نوجوان توسط باشگاه فرهنگسرای ارسباران و با همکاری موسسه ی افرامانا برگزار می شود، گفت: نمایشنامه ی شیر کتابخانه بر اساس داستان کوتاهی از میشل نودسن به صورت مشترک توسط کیومرث قنبری آذر و سپیده دبیری نوشته شده و در واقع جزو نمایشنامه های اقتباسی به شمار می رود. از آن جا که داستان این نمایشنامه در محیط کتابخانه و با موضوع کتاب خوانی هم همراه هست و در این حوزه در تئاتر کودک ونوجوان ایران تجربه ای نبوده یا اگر بوده، خیلی کم بوده، به نظرم موضوع و مسئلهی قابل توجه و تأملی محسوب می شود. اگر چه در این اثر موضوع قانون مداری و دروغ هم مورد توجه نویسندگان آن قرار گرفته که بخشی از آن به زبان شعر و بخشی از داستان نمایشنامه به زبان نثر نوشته شده است.
سپس کیومرث قنبری آذر، (نمایشنامه نویس تئاتر کودک و نوجوان) در ابتدای سخنان خود گفت:
هم چنان که اشاره شد متن این اثر را بر اساس داستان میشل نودسن که داستان کوتاهی در حدود چهار صفحه بود به همراه خانم سپیده دبیری نوشتم. بخش منثور داستان نمایشنامه را من نوشتم و بخش منظوم یا شعر نمایشنامه توسط ایشان به نگارش درآمد. سعی کردم خیلی وفادارانه نسبت به داستان اصلی برخورد کنم و در واقع وفادار و پایبند به قصه ی میشل نودسن بودم. طبیعتا ابتدا طرح آن را نوشتم و بعد برا اساس تم و موضوع داستان، نگارش متن را آغاز کردم.
این نمایشنامه نویس در ادامه یادآور شد: در در پیام نمایشنامه مسئله ی پایبندی به قانون برای ما مهم بود که بتوانیم این پیام را به درستی به مخاطب کودک منتقل کنیم. مخاطب گروه سنی این اثر هم گروه سنی دبستان است.
در بخش دیگری از این نشست، ناصر آویژه (کارگردان اجرای نمایشنامه خوانی شیرکتابخانه) گفت:
برای این که این نمایشنامه را کار کنم، فانتزی موجود در آن برایم مهم بود و البته موضوع جذابی هم دارد. هرچند اگر بخواهم اجرای صحنه ای آن را کار کنم طبیعتا ایرادات آن باید برطرف شود.
این کارگردان تئاتر کودک و نوجوان در ادامه گفت: مسئله ی قانون و دروغ مصلحت آمیز یا راست فتنه انگیز امروزه جزو مسائلی است که درباره ی آن بحث می شود و در این اثر هم به این مسئله هم پرداخته شود.
در ادامه ی این نشست، منوچهر اکبرلو (نمایشنامه نویس، پژوهشگر و مدرس تئاتر) با اشاره به این که به نظرم افرادی که در حوزه ی نمایشنامه نویسی کودک و نوجوان کار می کنند، کارشان قابل تحسین است، گفت: برای نگارش نمایشنامه ی کودک ونوجوان چند نکته است که نمایشنامه نویس این نوع آثار پیش از نوشتن باید به آن توجه کند و همین کار نوشتن را برای او سخت می کند. این که نویسنده از همان ابتدا پیش از شروع نوشتن گروه سنی خود را برای موضوعی که برای نوشتن انتخاب کرده است، می بایستی تعریف کند. علاوه بر آن انتخاب دایره ی واژگان است که می بایستی ببیند با چه دایره ی واژگانی اثرش را بنویسد. هم چنین تکنیکی که برای مضمون اثر به کار می بریم می بایستی متناسب مضمون اثر باشد و به آن توجه کنیم.
این نویسنده ی تئاتر کودک و نوجوان هم چنین افزود: مهم ترین عنصر در تئاتر کودک و نوجوان مضمون آن است. این که هم بدآموزی نداشته باشد و هم اگر مضمون تجریدی است می بایستی ببینیم که چگونه این مفاهیم تجریدی را می توان به مخاطب کوکان منتقل کرد یا چگونه می شود آن ها را ملموس کرد و در تئاتر کودک و نوجوان نشان داد.
اکبرلو تصریح کرد: برای نوشتن و کار کردن در تئاتر کودک نوجوان بایستی ببینیم که مسئله ی نمایش چیست و آیا متناسب گروه سنی کودک و نوجوان نوشته شده است یا نه. مثلا برای بررسی مضمون این نمایشنامه می بایستی ببینیم آیا موضوع قانون یا پایبندی به آن جزو مسائل مورد توجه مخاطبان کودک و نوجوان است؟ یا بچه ها چگونه باید با قانون برخورد کنند. یا در نوشتن چنین موضوعی برای مخاطب کودک چه نوعی رویکردی داشته باشیم. این که اهمیت قانون را برای کودکان تشریح کنیم مهم است یا نه .
کیومرث قنبری آذر در ادامه گفت: من در نوشتن این اثر خیلی نگران این مسئله بودم که پیام نمایشنامه برعکس به مخاطبان منتقل شود. اما خب نهایتا به پدر و مادرها و بزرگترهایی که همراه آنان به دیدن این اثر می آیند یا این اثر را برایشان می خوانند، موکول کردم.
آویژه در ادامه ی این نشست گفت: کودکان امروز با هوشند و ذهن گیرا و خلاقی دارند. نویسندگان تئاتر کودک و نوجوان بیشتر براساس دغدغه های ذهنی خودشان می نویسند که این چندان خوب نیست. ما بایستی ببینیم امروزه چه چیزی برای کودکان و نوجوانان مان مسئله و دغدغه است. بایستی بر روی مفاهیم و موضوعاتی که برای شان مهم است یا مفاهیم دیگری مثل فلسفه برای کوکان و نوجوانان یا مفهوم دروغ یا مرگ پژوهش کنیم و بعد به نوشتن نمایشنامه دست بزنیم یا مثلا مفاهیم تجریدی را ببنیم چگونه عینی می توانیم بازگو کنیم و نشان دهیم.
این کارگردان هم چتین اضافه کرد: در این نمایشنامه انعطاف پذیری آقای کتابدار در برابر اجرای قانون، اعمال سلیقه نکردن در قانون و … این ها مفاهیمی است که به آن توجه شده است.
منوچهر اکبرلو افزود: امروزه فلسفه برای کودکان ترویج پیدا کرده که مهم و قابل تامل است. به فکر وادارکردن کودک، بحث ارزش های اخلاقی و چگونگی نشان دادن مفاهیم تجریدی و ریسک پذیری نوشتن این ایده ها مهم است که می توانیم این ها را در تئاتر کودک و نوجوان مطرح کنیم. البته بخشی از این مفاهیم اخلاقی نسبی است و مطلق نیست.
این پژوهشگر و تئاتر کودک و نوجوان در پایان افزود: نمایشنامه ی شیر کتابخانه متنی جدی دارد که بخشی اش سرگرم کننده است و اثر قابل تاملی است.
در ادامه ی این نشست، مخاطبان نیز پرسش های خودشان را مطرح کردند و مدعوین نیز به فراخور این پرسش ها، پاسخ های لازم را ارائه دادند.
گفتنی است در پایان این نشست لوح تقدیری از طرف محسن سلیمانی، مدیریت فرهنگی، هنری منطقه ی سه و فرهنگسرای ارسباران به هر یک از مهمانان این نشست اهدا شد.
