درامانقد-تئاتر: سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر یکی از دوره های به یادماندنی این رخداد خواهد بود. توقیف،سانسور و حاشیه های فراوان از پوستر کودکانه و تحقیرآمیز جشنواره تا بخش های تازه و دبیر آن و… همه و همه رخدادهایی بود که جشنواره را تحت تأثیر خود قرار داد. البته فرهاد مهندس پور خود یک حاشیه برای جشنواره بود و پیش تر هم حضور او در جایگاه های مدیریتی با انتقادات و حاشیه های فراوانی همراه بود. اما هیچ کس پیش بینی نمی کرد که در کنار چنین دبیری، نهادهای دیگر و همواره نا مشخص در امور فرهنگی چنین حضور غالبی در داشته باشند و شورای نظارت و ارزشیابی جشنواره تا به این حد با دبیر جشنواره تضاد و زاویه داشته باشد. حالا مهندس پور در بازگشت دوباره خود به تئاتر روزهای عجیبی را تجربه می کند، روزهایی که به او ثابت کردند که دیگر مدیریت در تئاتر به آن سادگی ها نیست و نمی توان با سکوت و انزوا طلبی بر آن مدیریت کرد.
به گزارش روزنامه آسمان آبی پس از فراز و نشیب‌های فراوان بالاخره – همان‌گونه که انتظار می‌رفت – زور شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی چربید و نمایش «روز عقیم» به کارگردانی حسین کیانی از جدول اجراهای بخش مرور سی‌و‌ششمین جشنواره تئاتر فجر کنار گذاشته‌شد. نمایشی که پیش از این تابستان امسال در تئاتر باران اجرا شده بود و تیغ ممیزی هم چندین و چند‌بار آن را بریده بود. با این همه و در شرایطی که بخش زیادی از تئاترهای اجرا شده در سال 96 خواستار اجرا در جشنواره تئاتر فجر شده‌بودند، روز 14آذر و با اعلام نتایج بخش مرور جشنواره تئاتر فجر، نمایش «روز عقیم» هم قرار شد که در جشنواره تئاتر فجر اجرا شود. اما این پایان ماجرا نبود.
با انتخاب نمایش کیانی برای اجرا در جشنواره، او به شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی دعوت و به او گفته شد که به‌دلیل نامه نهادی غیرفرهنگی و خارج از مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد، این نمایش حق حضور در جشنواره را ندارد. کیانی هم طی نامه‌ای به فرهاد مهندس‌پور، دبیر این دوره از جشنواره تئاتر فجر انصراف خود را از حضور در این رویداد ملی اعلام کرد. این اتفاقات که 18روز مانده به جشنواره در حال رخ دادن بود، با نامه دبیر جشنواره درباره این نمایش وارد فضای دیگری شد. مهندس‌پور در پاسخ به کیانی از نمایش او دفاع کرد و به نوعی بر این نکته تاکید داشت که «روز عقیم» می‌تواند در جشنواره اجرا شود. قرار گرفتن نام نمایش «روز عقیم» در جدول اجراها که قرار بود دوشنبه شب در سالن چهارسو اجرا شود، گمانه‌هایی از حل‌شدن مشکل آن را مطرح می‌کرد، اما روز گذشته خبر رسید که نمایش «روز عقیم» از اجرا در جشنواره تئاتر فجر حذف شد. بلافاصله روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی نیز به این خبر واکنش نشان داد و درباره دلایل این حذف نوشت: «به روال تمامی جشنواره‌ها، چنان‌چه اثری واجد نکات اصلاحی در زمان اجرای عمومی است، پیش از جشنواره مجددا مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ارزیابی مجدد نمایش «روز عقیم» منجر به این تصمیم شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی شد که اجرای نمایش در سی‌و‌ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر منتفی بوده و برای این نمایش پروانه اجرا در جشنواره صادر نمی‌شود.»
با همه این حرف‌ها اما حسین کیانی بازهم دست به قلم برد و نامه دومی خطاب به فرهاد مهندس‌پور، دبیر جشنواره نوشت. نامه‌ای سرگشاده و بلند که کیانی در آن به نکات متفاوتی اشاره می‌کرد: «اینجانب حسین کیانی، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر ایران از روزی که نمایش «روز عقیم» را برای حضور در جشنواره سی‌و‌ششم فجر به دبیرخانه پیشنهاد دادم تا شب پیش از اجرا که خبر تلخ کنار گذاشته‌شدن نمایش را از مدیریت محترم اداره کل هنرهای نمایشی شنیدم، ذره‌ای از بابت اجرای این اثر اطمینان خاطر نداشتم. چراکه نشانه‌ها، اشاره‌ها و کنایه‌ها از همان ابتدا همه حاکی از این بود که قرار نیست اتفاق خوبی در جشنواره برای نمایش «روز عقیم» بیفتد و دیدیم که چنین هم شد.»
کیانی در ادامه با اشاره به اتفاقات پیرامون این نمایش و ضمن انتقاد از کسانی که نامه اول او و پاسخ مهندس‌پور را جدی نگرفتند، می‌نویسد: «حالا باید کسانی که نامه اول من به شما و پاسخ محبت‌آمیز شما را جدی نگرفتند و حتی آن را به‌طنز و شوخی برگزار کردند کمی به خود بیایند و بفهمند که ما با یکدیگر تعارف تکه‌پاره نمی‌کردیم. ما، من و شما دقیقا یک چنین وضعیت ناخوشایندی را متصور بودیم و کوشش کردیم زنگ هشداری را به‌صدا درآوریم که اعلام می‌کند آن‌که و آن‌چه به شکل بی‌سابقه‌ای از اجرای نمایش «روز عقیم» در جشنواره فجر آن هم درست یک شب پیش از اجرا جلوگیری کرد حالا دیگر می‌تواند خیلی بلاها بر سر تئاتر منتقد و متعهد و متفکر ما بیاورد.» با توجه به همه این اتفاقات این سوال پیش می‌آید « نهاد غیرفرهنگی و خارج از مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد» چه سودی از اجرا نشدن نمایشی که بیش از 40روز اجرای عمومی داشته، می‌برد؟ تصمیماتی که تنها محصول آن خبرسازی تشدید شده و ناامیدی در جامعه خواهد بود.
در هر حال رخدادی که برای نمایش کیانی پیش آمد، نمادی از تمامیت جشنواره تئاتر فجر است. جشنواره ای که نمی تواند به انتخابهای خود متعهد بماند؛ جشنواره ای که مستقل نیست و استراتژی یکدستی ندارد و هر گونه تغییری در آن بیشتر شبیه به یک بازی سرشار از سلیقه با امری است که فراتر از سلیقه ها در شریانهای اصلی خود بی دفاع و کوچک می شود؛ در یک کلام جشنواره ای عقیم که «روز عقیم» تبدیل به نمادی از آن شد.
