نگاهی به نمایش «شوایک سرباز ساده دل» نوشته و کار حمیدرضا نعیمی
درامانقد-تئاتر: نمایش «شوایک» داستان مردی سفیه عقل (ساده دل) است که به تربیت و فروش سگ مشغولیت دارد. نمایش در آستانه ی جنگ جهانی اول اتفاق می افتد. زمانی که ولیعهد اتریش که برادرزاده ی امپراطورِ وقت است به قتل رسیده است. اتریش به همین بهانه وارد جنگ می شود. شوایک و باقی مردان برای جنگ اعزام می شوند و شرایط اسفناک و غیر انسانی جنگ زندگی آدمها را متأثر می کند. شرایطی که در آن کشیش ها به عنوان افرادی معتمد -که از طرف خداوند سخن می گوید – از سویی برای کشاندن جوانان به جنگ از مسند دینی خود سوءاستفاده می کنند و نظامیان هم برای رسیدن به قدرت، جوانان بی گناه را وادار به شرکت در جنگ می کنند. در نهایت روسیه پیروز جنگ می شود و نمایش با مرگ قهرمانانه شوایک به پایان می رسد.
نمایشنامه که برگرفته از رُمانی با همین نام است پُر است از داستانهای فرعی، طولانی و کشدار. داستانهایی که منطقاً مناسب یک درام نیستند و باعث می شوند گاهی نمایش به جلو حرکت نکند، بلکه فقط فضا را پر کنند. فضایی که حتی کاراکترِ اصلیِ نمایش(شوایک) را بیش تر معرفی نمی کندو تیپ آشنای شوایک را فقط تکرار میکند . دیالوگها و روایت اصلی و داستانهای فرعی به اندازه زمانی که به آنها اختصاص داده شده طول نمایش را پر نمی کنند و نویسنده به ورطه شعاردادنهای گلدرشت می افتد. نمایشنامه پر است از شوخی های دم دستی و سطح پایین که به زبان اثر و دیالوگ ها ضربه زده وآنرا شبیه مضحکه (لوده بازی) می کند و حتی در مواردی به سمت فحاشی بی دلیل هم می رود. در واقع این طور به نظر می آید که عوامل نمایش برای خنداندن مخاطب، زبان اثر و هدف نمایشنامه را فدا می کنند.
فرهاد آییش با اینکه نقش شوایک را روان و بی نقص اجرا می کند اما به هرحال تکرار همان فرهاد آییش متخصص تیپ های کمدی است و چیز جدیدی ارایه نمی دهد. امیرحسین رستمی در نقش کشیش و حامد کمیلی در نقش ستوان لوکاش- بر خلاف انتظاری که این روزها از حضور چهره های سینما و تلویزیون روی صحنه تئاتر می رود- با بازیهایی درخشان ظاهر شدند و صحنه عظیم تالار وحدت را به تسخیر خود در آوردند.
طراحی صحنه ی رضامهدیزاده در این نمایش مینی مالیستی بوده و برای رفت و آمد ها و تعدادِ زیادِ بازیگرها بسیار مناسب است. صحنه بسیار کاربردی و با نورپردازی دقیق و در راستای پیشبرد اثر و بسیار امروزی و مدرن طراحی شده است.
موسیقی خوب علیرضا عبدالکریمی به فضاسازی شرایط اجتماعی دوره ای که نمایش در آن اتفاق می افتد کمک کرده و اثر را برای مخاطب جذاب و طولانی بودن زمان نمایش را برای مخاطب قابل تحمل میکند.
کمدی موقعیت اجرا شده در اثر به خوبی پرداخت نشده و بی توجهی به این بخش باعث شده که نمایش شکل عوامانه- قطعاً به معنای منفی اش- پیدا کند و به اصطلاح شبیه آیتم های کمدی های تلویزیونی شود. کارگردانی و طراحی میزانسنهای حمیدرضانعیمی بسیار دقیق، متبحرانه و منظم است و همین امر در کنار محاسن دیگر اثر باعث می شود نمایش «شوایک» یک نمایش فکر شده باشد که با اجرایی سنجیده و با ساختاری کامل به مخاطب ارایه می شود.
