درامانقد-تئاتر: سیزدهمین نشست تئاتر کاغذی با حضور سپیده قربانی، مصطفی محمودی، سمیرا آقایی و بهزاد صدیقی توسط باشگاه تئاتر فرهنگسرای ارسباران و با همکاری مؤسسه ی افرامانا عصر روز شنبه 27 مردادماه 97 در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
در سیزدهمین نشست تئاتر کاغذی ابتدا نمایش نامه ی مرثیه ای برای آقای «ع» نوشته ی سپیده قربانی به کارگردانی سمیرا آقایی نمایش نامه خوانی شد و سپس این اثر با حضور مهمانان این نشست مورد بررسی قرارگرفت.
در این نشست ابتدا بهزاد صدیقی ضمن معرفی نمایش نامه ی مرثیه ای برای آقای «ع» گفت: نمایش نامه ی مرثیه ای برای آقای «ع» نخستین نمایش نام ای است که از سپیده قربانی منتشر می شود. نویسنده در این اثر آسیب هایی که در جامعه به آدم ها وارد می شود، مورد بررسی قرارداده و به تصویر کشیده است. در واقع او درامی اجتماعی خلق کرده و کوشیده بخشی از زندگی این آدم ها را در اثرش بازتاب دهد.
در ادامه سپیده قربانی در خصوص نوشتن و خلق این اثر خود گفت: نمایش نامه ی مرثیه ای برای آقای «ع»، نخستین نمایش نامه ای است که منتشر کردم و در واقع نختسین نمایش نامه ی حرفه ای ام هست که به عنوان پایان نامه ی عملی دانشگاهی ام نوشتم.
این نمایش نامه نویس هم چنین افزود: داستان نمایش نامه ی مرثیه ای برای آقای «ع» در بستر یک روایت عاشقانه شکل می گیرد. در نوشتن این اثر تحت تأثیر آثار عباس نعلبدیان بودم. سعی کردم به صورتی حسی داستان درام را به مخاطب منتقل کنم.
مصطفی محمودی (منتقد، پژوهشگر و مدرس دانشگاه) نیز در ابتدای سخنان خود ضمن تشکر ویژه از برگزارکنندگان چنین نشست هایی در فرهنگسرای ارسباران که به همت و کوشش بهزاد صدیقی برگزار می شود، گفت: پس از خوانش این متن به نظرم رسید که نمایش نامه ی مرثیه ای برای آقای «ع» به دلیل حرف «ع» به ر. اعتمادی و عباس نعلبندیان فکر کردم که البته بیشتر به آثار نعلبندیان و فضای آثار او نزدیک است.
وی در ادامه ی سخنان خود گفت: اما پرسش من از نویسنده ی این اثر این است که نقطه ی مرکزی درام چیست و کجاست؟ آیا شخصیت احمد یا عشق مطرح شده در آن هست یا نه؟
بر اساس این گزارش سپیده قربانی در پاسخ به مصطفی محمودی گفت: من در این اثر تلاش کردم قصه ی آدم هایی را بنویسم که در خانه ای در زمان دهه ی اول ماه محرم زندگی می کنند و در رفت و آمد هستند. آدم هایی که در جامعه آسیب پذیر هستند و در عین حال تحت تأثیر فضای محرم هستند.
مصطفی محمودی در ادامه تصریح کرد: در این اثر شخصیت های واقعی در فضای واقعگرایانه نشان داده می شوند و ما یا واقعیت های اجتماعی رو به رو می شویم اما رابطه ی آدم ها با فضا و زمان محرم را به درستی متوجه نمی شویم و درک نمی کنیم. نمی دانیم محرم و تعزیه چه رابطه ی منطقی با شخصیت های این اثر دارند؟ ما فقط روایت و خط عشقی را بین شخصیت های اثر می بینیم. چون به لحاظ بیان روایی، نمایش نامه روایت خود را دارد و اصلن نیازی به بردن آدم ها در فضای مذهبی یا تعزیه نبود. از طرف دیگر در یک موقعیت و بستر اجتماعی قصه ی درام دارد جلو می رود. به همین دلیل چه نیازی بود که قصه ی درام این اثر در فضای محرم تأکید شود؟ می خواهم بگویم که استفاده از تعزیه در این درام پیش برنده نبود. شاید وجه دینی اثر را پر رنگ کرده باشد اما متأسفانه کلیشه ای و نچسب در آمده است.
این منتقد تئاتر و مدرس دانشگاه در بخش دیگری از این نشست یادآور شد: حذف بخش هایی از اثر می تواند به این درام بیش تر کمک کند و نه تنها آسیب زننده نیست بل که پیش برنده هم است و چه بسا فضای درام را تلخ تر و عریان تر کند.
سپس بهزاد صدیقی در خصوص این نمایش نامه گفت: نمایش نامه ی مرثیه ای برای آقای «ع» می تواند با یک بازنویسی خوب تبدیل به اثر محکم تری شود اگر نویسنده به بازخورد مخاطبان خود توجه کند. از طرفی لازم است نویسنده از برخی صحنه ها کم کند. زیرا به عنوان مثال نمایش نامه می تواند با حذف بسیاری نریشن ها که در بعد از پایان هر صحنه نوشته شده، هم به ریتم اجرایی و متن اثر خود کمک کند و هم از تطویل درام جلوگیری کند.
او هم چنین گفت: دو شخصیت اصلی (احمد و منیر) نیاز به پرداخت و پردازش بیشتری دارند. زیرا در شکل کنونی خیلی تیپ و سطحی هستند. اساسن پرداخت شخصیت و موقعیت این دردام می تواند هم به نفع اثر و هم به نفع کارگردان و اجرا باشد.
صدیقی در پایان سخنان خود یادآور شد: ی مرثیه ای برای آقای «ع» نوشته ی سپیده قربانی به عنوان نخستین اثر نویسنده اثری قابل توجه و تأمل است و با توجه به این که آثار بعدی ایشان را خواندم و دیدم، دریافتم که اکنون با آثاری از نویسندهی دغدغه مندی رو به روایم و نویسنده ی آن حرف های زیادی برای گفتن دارد. ضمن آن که سپیده قربانی در دیالوگ نویسی و روایت قصه ی نمایش نامه ی خود مسلط عمل کرده است.
در این نشست مصطفی محمودی سپس در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: کل داستان نمایش نامه در چند فلاش بک نوشته شده است. گویی همه ی درام در یک خاطره روایت می شود بنابر این نویسنده باید این خاطرات را پررنگ تر نشان بدهد. و یک توصیه هم می کنم با تو جه به این که قرار است این نمایش نامه در شهریورماه اجرای صحنه ای خود را آغاز کند، پیشنهاد می کنم که کارگردان آن در این نمایش به ایفای نقش نپردازد. چون به خصوص برای کسی مثل خانم سمیرا آقایی که نخستین تجربه ی کارگردانی اش را پشت سر می گذارد، هر چقدر در بیرون و پشت صحنه برعوامل کارش نظارت داشته و مسلط باشد، به نفع اجرای خود حرکت کرده است.
سمیرا آقایی کارگردان نمایش نامه خوانی این اثر نیز در این نشست گفت: در ابتدا به نویسنده ی این اثر تبریک می گویم که با قلم خوب خود اثری در حیطه ی درام اجتماعی نوشت. تلاش می کنم در تمرین و برای اجرای عمومی این متن، آن را جلوتر ببرم و بهتر اجرا کنم.
وی هم چنین اضافه کرد و گفت: در گروه مان هدف های بزرگی داریم. همه ی نظرات دوستان را می پسندم . فکر می کنم نقد اگر درست اتفاق بیفتد در اجرای نمایش، سازنده و پیشبرنده است و می تواند بر مخاطبان واقعی و نیز کارگردانان و گروه های تئاتری سازنده و موثر باشد.
مصطفی محمودی در پایان این نشست گفت: در این نمایش نامه شناخت مای مخاطب از آدم های نمایش نامه مثل احمد بسیار کم است. در واقع نویسنده می باید شخصیت های اصلی نمایش نامه را بیشتر دراماتیزه کند. الان این دراماتیزگی چندان دیده نمی شود. البته چراهای دیگری در نمایش نامه وجود دارد که پاسخی به آن ها در متن این نمایش نامه داده می شود.
بر اساس این گزارش، در پایان سیزدهمین نشست تئاتر کاغذی از طرف محسن سلیمانی، مدیر فرهنگسرای ارسباران و رئیس منطقه ی سه فرهنگی هنری، به رسم یادبود و تقدیر و تشکر، به هر یک از مهمانان این نشست لوح تقدیر اهدا شد.
گفتنی است سلسله نشست های تئاتر کاغذی با هدف معرفی و بررسی نمایش نامه های منتشرشده ی جدید ایرانی ماهی یک بار در فرهنگسرای ارسباران برگزار می شود.
